miércoles, 11 de marzo de 2015

Nombres Indigenas Panches en el Norte del Tolima

Este listado de nombres fue recopilado de documentos de las encomiendas en el siglo XVI por Armando Moreno.
El nombre para el Panche fue y es parte fundamental de su relación con el mundo, mediante el se indica una cualidad innata de la persona o un propósito especifico que se ha asignado a cumplir en su comunidad o territorio, es el canal de comunicación con el plano espiritual de Hupia Tureygua, es el mensaje proveniente de los Macuires, espíritus de la naturaleza, encargados de mantener el funcionamiento de los bosques y los ríos, consultado por un Mohán, en una ceremonia especial de iniciación se le daba el nombre y otros elementos como símbolo de su reconocimiento como adulto. Un nombre Panche esta compuesto por tres epítetos, uno que indica el sexo, Bibi si es de sexo femenino y Baba si es de sexo masculino, el siguiente es el nombre consultado por el mohán a los Macuires, no diferencia el sexo, por tanto podían llevar el mismo nombre hombres y mujeres, por ultimo el clan al que pertenece, o en el que fue iniciado el hombre o la mujer, por ejemplo:
Baba Amapatipi Abea: cacique del pueblo de Milculchique, actualmente Guayabal.
Bibi Luchima Gualí: hija del cacique del grupo de los Lumbíes, protagonista de varias historias tradicionales.
Este listado recoge algunos de los nombres plasmados en los documentos hispánicos del siglo XVI.

abee: nombre ondaima
abenbi: nombre panchigua
abeubi: nombre panchigua
acani: nombre calamoima
acata: nombre calamoima
agare: nombre panchigua
alaba: nombre calamoima
alabin: nombre calamoima
alita: nombre chapaima
Amapatipi: jefe del cuamo
amoz: nombre pantagora
anchuma: nombre calamoima
anchuma: nombre chapaima
andoto: nombre panchigua
anzanbolo: nombre calamoima
anzemi: nombre chapaima
anzibi: nombre chapaima
anzimbi: nombre calamoima
anzinbi: nombre calamoima
apa: nombre calamoima
apayama: nombre ondaima
aquaga: nombre calamoima
aquaga: nombre chapaima
aqualaga: nombre calamoima
aqualaga: nombre chapaima
aquali: nombre calamoima
aquizna: nombre panchigua
aronchiber: nombre ondaima
atabo: nombre calamoima
ayamaga: nombre panchigua
aybue: nombre chapaima
aypaz: nombre chapaima
ayuzaque: nombre ondaima
azaque: nombre panchigua
baca: nombre calamoima
bali: nombre calamoima
baluchi: nombre chapaima
banba: nombre chapaima
banbata: nombre chapaima
Barbola: nombre panchigua
bata: nombre calamoima
batali: nombre calamoima
batoli: nombre chapaima
batuli: nombre calamoima
baya: nombre calamoima
belma: nombre chapaima
beta: nombre ondaima
betabuy: nombre chapaima
bialma: nombre chapaima
bicho: nombre calamoima
bitoz: nombre calamoima
boabitama: nombre pantagora
bonbata: nombre chapaima
boto: nombre calamoima
bui: nombre calamoima
buta: nombre calamoima
calach: nombre calamoima
calaina: nombre chapaima
calambolo: nombre calamoima
calambolo: nombre chapaima
calambulo: nombre calamoima
calanbulo: nombre calamoima
calanzia: nombre calamoima
caloach: nombre calamoima
caminco: nombre chapaima
canacoa: nombre calamoima
Canamoco: nombre panchigua
caneba: nombre calamoima
canilma: nombre chapaima
canilo: nombre calamoima
canilo: nombre chapaima
chaca: nombre chapaima
chanboa: nombre calamoima
chigua: nombre pantagora
chimba: nombre calamoima
chiquildo: nombre pantagora
chizioja: nombre calamoima
chocoaca: nombre calamoima
chocumba: nombre calamoima
chola: nombre chapaima
chono: nombre chapaima
chuchuma: nombre chapaima
chumbaba: nombre chapaima
chumbala: nombre chapaima
chúmbalo: nombre chapaima
Coba: nombre chapaima
cobo: nombre calamoima
cocozpi: nombre ondaima
cole: nombre calamoima
colia: nombre chapaima
coma: nombre chapaima
conapi: nombre ondaima
conapi: nombre panchigua
conbela: nombre calamoima
conzala: nombre calamoima
coro: nombre ondaima
corobo: nombre ondaima
cota: nombre panchigua
cotola: nombre chapaima
coya: nombre calamoima
coya: nombre chapaima
coyalma: nombre calamoima
coyamba: nombre chapaima
coyauz: nombre calamoima
cuchulo: nombre chapaima
cucua: nombre chapaima
cucuta: nombre chapaima
cuiz: nombre calamoima
culabuy: nombre calamoima
culabuy: nombre chapaima
culaza: nombre chapaima
culua: nombre chapaima
cumiche: nombre chapaima
cumina: nombre calamoima
cupinche: nombre calamoima
cupitalo: nombre chapaima
cuti: nombre calamoima
cuytama: nombre chapaima
Dacabuy: nombre chapaima
equa: nombre calamoima
equedana: nombre pantagora
Equiez: nombre panchigua
Erbe: nombre panchigua
eyama: nombre panchigua
guabi: nombre ondaima
guacana: nombre chapaima
Guacibi: nombre panchigua
guaco: nombre chapaima
guala: nombre chapaima
gualaco: nombre calamoima
gualaco: nombre chapaima
gualatama: nombre chapaima
guambi: nombre ondaima
guambulo: nombre chapaima
guanba: nombre calamoima
guanbulo: nombre chapaima
guapi: nombre panchigua
guapia: nombre chapaima
guaroyatibi: nombre panchigua
guaroyatipi: nombre panchigua
guenba: nombre pantagora
Icalaina: nombre chapaima
Ichoa: nombre chimbe
Ilano: nombre chimbe
lacuma: nombre calamoima
lanbuzo: nombre calamoima
lucutu: nombre calamoima
lumabue: nombre chapaima
lumi: nombre chapaima
mala: nombre calamoima
mala: nombre chapaima
malima: nombre calamoima
manuma: nombre calamoima
mapatipi: nombre ondaima
mapatipi: nombre panchigua
maqcho: nombre calamoima
mature: nombre ondaima
maybo: nombre calamoima
maybue: nombre calamoima
Megunchi: nombre chapaima
metama: nombre ondaima
metuaga: nombre chapaima
metubue: nombre chapaima
metula: nombre calamoima
metula: nombre chapaima
meture: nombre ondaima
micho: nombre calamoima
michu: nombre chapaima
michuta: nombre calamoima
michuta: nombre chapaima
Mipigua: nombre panchigua
mitauma: nombre calamoima
mochi: nombre calamoima
mogua: nombre chapaima
moqui: nombre calamoima
moyata: nombre chapaima
moyna: nombre chapaima
munincha: nombre panchigua
muylo: nombre chapaima
nabilo: nombre chapaima
naca: nombre calamoima
nacagua: nombre chapaima
nagosi: nombre chapaima
nanabue: nombre chapaima
nanaguanva: nombre chapaima
napa: nombre chapaima
naque: nombre chapaima
nenecho: nombre calamoima
nenecho: nombre chapaima
nichula: nombre calamoima
nichula: nombre chapaima
nichuta: nombre calamoima
nichuta: nombre chapaima
nitalami: nombre calamoima
nopi: nombre panchigua
nubachu: nombre chapaima
nubaga: nombre calamoima
nucabue: nombre calamoima
nucabue: nombre chapaima
nulabue: nombre chapaima
Oba: nombre panchigua
obi: nombre calamoima
olaba: nombre calamoima
oloba: nombre chapaima
olobo: nombre calamoima
olubuy: nombre calamoima
oritape: nombre panchigua
ozanbi: nombre panchigua
panch: nombre panchigua
pando: nombre ondaima
parmen: nombre ondaima
Pava: nombre chapaima
payasi: nombre ondaima
payauma: nombre calamoima
paylota: nombre ondaima
piara: nombre ondaima
pica: nombre panchigua
pigotami: nombre ondaima
quacho: nombre calamoima
quamoy: nombre chapaima
queme: nombre ondaima
quenchi: nombre panchigua
quiana: nombre calamoima
quibue: nombre chapaima
quiena : nombre calamoima
quiena: nombre chapaima
quiquinba: nombre chapaima
quitoa: nombre chapaima
sabani: nombre ondaima
Satanaca: nombre panchigua
serna: nombre ondaima
Sipeni: nombre panchigua
soraga: nombre panchigua
Taguayatepa: nombre panchigua
tamay: nombre chapaima
tapech: nombre panchigua
tarimatepe: nombre panchigua
taylla: nombre calamoima
Tayruco: nombre marquiton
teulama: nombre calamoima
tobue: nombre calamoima
tocame: nombre calamoima
tocoa: nombre calamoima
toguana: nombre calamoima
tolo: nombre calamoima
tolo: nombre chapaima
Tombo: nombre chapaima
tonbi: nombre panchigua
tosima: nombre ondaima
tubue: nombre calamoima
tuga: nombre calamoima
tulabuy: nombre chapaima
tulubue: nombre calamoima
tuquichi: nombre ondaima
tutuegue: nombre panchigua
ubariate: nombre ondaima
ucabue: nombre calamoima
ucaputa: nombre chapaima
ucay: nombre ondaima
ulambita: nombre calamoima
uluma: nombre calamoima
uluma: nombre chapaima
uluna: nombre chapaima
uluzo: nombre calamoima
unbali: nombre calamoima
Uniqua: nombre marquiton
unzanbalo: nombre calamoima
uquari: nombre panchigua
Urba: nombre marquiton
urure: nombre ondaima
utama: nombre chapaima
uycari: nombre panchigua
veaguere: nombre panchigua
virina: nombre pantagora
vuba: nombre ondaima
yabi: nombre calamoima
yabi: nombre chapaima
yaculo: nombre calamoima
yalibue: nombre chapaima
yalna: nombre chapaima
yambala: nombre calamoima
yambi: nombre calamoima
yan: nombre chapaima
yana: nombre calamoima
yanbala: nombre calamoima
yanbilama: nombre chapaima
yapanchi: nombre panchigua
yarona: nombre pantagora
ybitama: nombre calamoima
ycalaina: nombre chapaima
ychina: nombre calamoima
ychipe: nombre panchigua
yco: nombre calamoima
ygola: nombre calamoima
yguana: nombre calamoima
yguaya: nombre calamoima
yhuanze: nombre calamoima
yibi: nombre calamoima
yibi: nombre chapaima
ylaga: nombre calamoima
ylauma: nombre calamoima
ylobana: nombre calamoima
ylumba: nombre panchigua
Yogó: nombre chapaima
yuacana: nombre chapaima
zacupa: nombre ondaima
zalma: nombre chapaima
zayo: nombre chapaima
zeba: nombre chapaima
zeba: nombre ondaima
zelo: nombre chapaima
zema: nombre chapaima
zetata: nombre chapaima
zimbay: nombre calamoima
zimbay: nombre chapaima
zimbi: nombre calamoima
zinbi: nombre calamoima
zinbia: nombre calamoima
zinbilo: nombre chapaima
zita: nombre calamoima